Ekspresja, FSE

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Ekspresja

czyli

O STWORZENIU, ARTYŚCIE - HARCERSKICH MYŚLI KILKA...

Widzisz, wszystko zaczęło się jeszcze przed stworzeniem świata. Bo żeby go stworzyć takim jakim jest czyli całkiem pięknym i w wielu miejscach zachwycającym trzeba mieć tzw. „ odruch artystyczne”. Wobec czego założenie, że Pan Bóg to artysta daje Ci odpowiedź dlaczego na świat przychodzą i tworzą „ uczynieni” na obraz i podobieństwo” artyści – to po pierwsze. Po wtóre zaś Pan Bóg docenia, rozumie i wspiera wszelkie działania w tej sferze jako że sam dobrze je rozumie i nimi się posługuje. Z tymże jedna uwaga: On jest Stwórcą a ty możesz być Twórcą – jeśli chcesz (mówi o tym Ojciec Święty w liście do artystów).

I tak by wyglądał wstęp do kilku refleksji o EKSPRESJI. To co obaj wiemy to to, że jest to jedna z technik do opanowania w życiu harcerza. Jeżeli ekspresja w drużynie będzie polegała tylko na tym, że chłopak zaliczy wymagania na aktora – naszyje sobie naszywkę, zaliczy kolejne zadanie – i tak dalej, to wiele straci. Taka sytuacja będzie niewykorzystaniem wielkiego potencjału Dobra jakie drzemie w chłopcu. Ominie go wspaniała przygoda jaką jest używanie tej niesamowicie twórczej techniki jaką jest ekspresja.

Jej wspaniałość polega na tym, że działanie ekspresyjne, śmiało powiedzmy artystyczne, angażują całą osobę. Bo do odegrania choćby nawet kawałka scenki dialogowej trzeba:

ruszyć głową – by coś wymyślić, potem...

uruchomić ręce - by przygotować choćby skrawkową dekorację, następnie powalczyć z sobą – by nie wstydzić mówić głośno na choćby

zaimprowizowanej scenie przy ognisku, wreszcie

podziałać ciałem - by scenka nie była drętwą historyjką kukiełkową ale

prawdziwym działaniem.

Dobrze więc to już sobie ustaliliśmy...

Okazji do działań ekspresyjnych masz mnóstwo, wręcz jedne okazje gonią drugie, aż roi się od okazji... zacznijmy od początku:

1. historyja życia patrona drużyny

2. historyja życia patrona zastępu

3. wrzesień – przedstawienia na inaugurację roku pracy harcerskiej

4. październik – inscenizacja w Dniu Papieskim ( 16.X)

5. listopad – happening z okazji Dnia Niepodległości

6. grudzień – musical o Historii Narodzenia

7. styczeń – prośba o Jasełka w domu opieki, czemu nie?

8. luty – film o Baden-Powellu na Dzień Myśli Braterskiej

9. marzec – mega-story o Europie na Święto Federacji

10. kwiecień – Droga Krzyżowa w nowym stylu dla parafii

11. maj - insceniazacja historyczna na zbiórkę drużyny

12. czerwiec – konkurs piosenki w zastępie

13. OBÓZ – każda okazja jest dobra: ognisko zastępu, ognisko drużyny, wyprawa zastępu, ognisko ewangelizacyjne, pielgrzymka drużyny do..., podsumowanie obozu itp. i itd.

Zatem jak widzisz okazji ku ekspresji jest wiele. Te wymienione to jedynie podstawa. Nie wahaj się uartystyczniać życie chłopców przy każdej okazji nawet najdrobniejszej.

ZADANIE No 1 dla Ciebie i chłopców to PRZEKONANIE że każda okazja stwarza okazję do działania ekspresyjnego. To musi być nawyk jak picie Coli.

Zaczniemy od rzeczy najprostszej, elementu niezbędnego na każdym ognisku – scenka ewangelizacyjna: potrzebne do niej są: zastęp + Ewangelia z dnia.

Zastęp musi przygotować:

Podział ról – zwykle są to postacie symboliczne, i tak np. zamiast zgromadzenia kapłanów w synagodze możesz spokojnie ustalić jednego itd.

Symboliczne stroje – najlepiej jest w scenkach ewangelizacyjnych operować strojami prostymi, opartymi na kontrastach: dobry – biały, zły – czarny. Gdyż to wystarczy do przekazania treści i tak bardzo bogatej już ewangelii

Wybrać konwencję

- no, czy to będzie w czasie realnych tekstu się działo, czy współcześnie czy....

- czy to pantomima, czy scenka dialogowa, czy teatr cieni...

... na mój gust w przypadku prostych scenek ewangelizacyjnych najlepiej jest robić pantomimę uważnie, powoli, czytelnie i prosto i na koniec odczytać kluczowy fragment ewangelii lub też cały fragment.

Idziemy dalej, każda większa forma wymaga równie prostego pomysłu, żeby wszystko cokolwiek przygotujesz było

CZYTELNE, KOMUNIKATYWNE I Z SENSEM.

Ale i krok naprzód, że wymagać to zacznie coraz więcej czasu, przygotowań, prób - nie łudź się ze może być inaczej. Ale pamiętaj że dla osiągnięcia efektu warto to podjąć. Dlatego podam ci teraz kilka rad w oparciu o pomysł przygotowania inscenizacji np. o odsieczy wiedeńskiej 1683 roku, zatem...

REŻYSER

- to gość Pierwszy, ten który czuwa nad całością przebiegu prób, akcji, - ma wizję, wprowadza ją w życie. Musi być konsekwentny, przekonany co do swojego zdania, ale i potrafiący słuchać co mówią inni.

TEKST

Skoro bierzecie na warsztat odsiecz wiedeńską, musicie mieć oparcie literackie. Najpewniejsza droga to historia i przekazy historyczne, jeśli nie barwna powieść, to może dotrzyj do kroniki z tej bitwy, albo mega-historycznego opracowania. To musi być twój punkt wyjścia - co z tym zrobisz później to już kwestia pomysłu artystycznego. Możesz sam wymyślić dialogi na podstawie przekazu historycznego,

WIZJA

Na pewno zdajesz sobie sprawę, że każdą historię można opowiedzieć na setki sposobów, również historię Narodzenia. Możesz przygotować pantomimę, teatr lalkowy, teatr cieni zza prześcieradła, historię kostiumową z epoki, balet, mini-musical itp. , itd.... zatem szukaj i wybieraj ALE.

® weź pod uwagę możliwości chłopców ( wokalne, techniczne ( kostiumy))

® weź pod uwagę jakie masz miejsce do dyspozycji ( harcówka, kościół, sala gimnastyczna w szkole)

® możliwości techniczne ( światło, muzyka, stroje...)

dobra, bez względu na to co wybierzesz jeszcze o kilku niezbędnych elementach przygotowania przedstawienia.

D jak MUZYKA

Na pewno jest w zastępie chłopiec "osłuchany", który mógłby poskładać ciekawe ilustracje muzyczne pod grę aktorów - gdzie ich szukać?

· Wychodzą jak wiesz kasety z muzyką filmową. Zachęcam do korzystania z kompozytorów najlepszych: Ennio Morricone, James Horner ( Braveheart), Vangelis, Hans Zimmer ( Gladiator), Michał Lorenc ( Przedwiośnie, Bandyta).

· Oczywiście wyższa szkoła jazdy to próba złożenia muzyki z kompozytorów klasycznych jak Beethoven, Szopen, Czajkowski. Tak...to jest wyzwanie. Ale najlepsze na koniec.

· Dlaczego masz nie spróbować i nie stworzyć orkiestry wykorzystującej naturalne instrumenty jak: piła moja-twoja, młotek-o-młotek, miotła o ziemię, kamienie w wiadrze, baniak na wodę no i wreszcie wasze wspaniałe wokale do ubarwienia całości czy to kolędami, czy imitacją dźwięków czy specjalnie wymyślonymi na tę okazję zaśpiewkami??

Wybór należy do Ciebie.

... i INNA TECHNIKA

magnetofon? Głośniki? Mikrofon? Rzutnik na slajdy z tekstami? Światła? Stół, krzesło, skrzydła husarii, turbany dla Turków, mury Wiednia.. Asortyment zależy od tego jaką koncepcję przedstawienia przyjmiesz.

..DEKORACJE

akcja rozgrywa się gdzieś: pałac, pustynia, wielkie pole, mury miasta, - potrzebna jest więc dekoracja. Czy to jako rekwizyty czy tło. Zadbaj o nią, nich będzie skromna ale wyrazista, by wprowadzała widza w klimat Twojej opowieści. Karton, szary papier podwieszony na sznurku, farba... to punkt wyjścia...

Kilka wariantów opracowania tekstu

1. Możesz wprowadzić narratora-kronikarza, siedzącego z boku i niby-piszącego na bieżąco i przy okazji opowiadającego o tym co się dzieje na scenie:

2. wtedy kluczowe dialogi mają królowie i ustaleni bohaterowie. Staraj się o zwięzłe wymiany zdań bez długich monologów bo to nuży.

Już się zdecydowałeś. Świetnie.

1. opowiedz o tym zwięźle i treściwie chłopcom

2. podziel role:

Kto

Postać

kostium

Tomek

Jan III Sobieski

Wąs zakręcony, zbroja, korona, peleryna z futrem jaguara, berło, duży brzuch

Jarek

Szef Turków – Kara Mustafa

Turban, ciemna do pasty np. skóra, zakrzywiony miecz, buty z długim czubem, szerokie świecące spodnie, bródka czarna...

Szymon, Michał

husaria

Kopia, zbroja z folii aluminiowej, peleryna czerwona?, skrzydła husarzy – DUŻE.

Kamil, Andrzej

Turki

Jak mustafa, większe miecze

+ Marek - muzyka + światło

+ ty - KRONIKARZ w brązowej mnisiej szacie, z piórem w ręku, kroniką na stoliku. reżyser, ubezpieczanie każdego błędu

3. rozdaj teksty i omów je po krótce ale tak aby chłopcy zrozumieli jakie są ich postacie

4. wyznacz termin próby i dokładnie powiedz co ma być na nią przygotowane!

· na pewno przyda ci się coś w rodzaju "dziennika reżysera" gdzie wszystko będziesz notował, szczególnie podział zadań i uwagi z prób!

PRÓBA

® wymagaj bezwzględnej ciszy i skupienia na próbie. Jest to konieczne do owocnej pracy.

® nie mów dużo, kieruj proste i zwięzłe uwagi które niech prowadzą chłopców do przodu a nie ciągle im przerywają grę.

® bądź otwarty na uwagi aktorów i innych współpracowników przedstawienia, gdyż naprawdę reżyserowi wiele rzeczy umyka.

® miej zawsze na ręku zegarek. Musisz kontrolować czas próby, czas puszczania przygotowanej muzyki itd...

AKTOR

Bez niego nic nie zbudujesz: stosuj wobec niego kilka ważnych zasad

® słuchaj go: jak mówi tekst, jak się pyta jak zagrać, umiej go docenić ale i zganić - po prostu dobrze pokierować

® aktorzy muszą mówić głośno, wyraźnie i nieco wolniej niż normalnie!

® zadbaj aby aktorzy ani przez chwilę nie stali niepotrzebnie tyłem do widowni. Zastosuj w tym celu tzw. "zasadę trójkąta". Polega ona na tym że aktor mówiąc do drugiego, jest zwrócony nie do niego, ale do widowni. Wtedy widownia i aktor do którego się wypowiada kwestię są jakby podstawą trójkąta, a samemu jest się jego wierzchołkiem.

To zdaje się tyle cennych rad, tych najbardziej podstawowych jak sądzę. Pamiętaj, że okazja do zorganizowania przedstawienia jest ZAWSZE (święto drużyny, 11 listopad, 25 marca, wyprawa na obozie). Robienie teatru choćby najmniejszego wiele wymaga ale dużo daje, dużo uczy.

POMYSŁ BONUS

VIDEO FILM.

Nikt nie powiedział że nie warto używać najnowszych zdobyczy techniki do pracy harcerskiej .czemu nie użyć kamery. Kiedyś, dawno mój zastęp zrobił film o swoim patronie Św. Piotrze. Chłopaki wzięli wujka z kamerą, poszli do lasu, spisali na kartce sceny, które chcieli nagrać. Wtedy padał deszcz, było morko, błotniście, trochę się stroje upaćkały, ale nakręcony materiał był jedyny w swoim rodzaju, który jest już historycznym faktem. Film możesz zrobić o biwaku zastępu, o dniu na obozie, o bohaterze jakiejś opowieści czy totemie zastępu – np. czemu nie zrobić polowania na lisa z kamerą w lesie??? Film jak film, ale ile emocji może z tego być??

Krzysztof Noworyta HO

Charakteryzacja

1. Po pierwsze musisz widzieć postać z a którą chcesz się przebrać. Najlepiej aby zdobyć jej podobiznę, rysunek czy zdjęcie. Pamiętaj o tym, że owa postać musi być rozpoznawana przez wszystkich.

2. Nie należy przesadzać ze szczegółowością, trzeba skupić się wyłącznie na najbardziej charakterystycznych atrybutach – np. jeśli masz grać króla to potrzebna ci będzie przede wszystkim korona, berło i długi płaszcz no i jakiś klejnot.

3. Bardzo przydatne są różne maski i makijaże. Twarz jest najbardziej „wyrażającą” częścią ciała. Makijaż jest bardziej trwały niż inne części garderoby, toteż w trakcie scen ruchowych istnieje mniejsza szansa zniszczenia go. Zaletą masek jest to, że można je zmieniać i tym osiągnąć dosyć dużą czytelność akcji np. zmiany nastroju czy charakteru bohatera.

4. W doborze kolorów stroju zalecane są jaskrawe odcienie. Bardzo dobre są opozycje kolorów np. czarny-biały czy żółty-niebieski. Zwiększa to radykalnie widoczność danej części stroju.

5. Trzeba pamiętać o całościowej konwencji przedstawienia. Jeśli potrzebna jest dokładna charakteryzacja, to posiadają ją wszyscy. Jeśli robimy krótką scenkę możemy zastosować tylko częściową charakteryzację w postaci typowych, łatwo rozpoznawalnych atrybutów, robionych z rzeczy dostępnych na obozie czy biwaku lub zbiórce.

6. Bardzo istotnym punktem charakteryzacji są ręce. Należy dobrze przemyśleć co dany bohater może trzymać lub na nich nosić. Ręce bardzo dużo wyrażają. Warto używać np. białych czy skórzanych rękawiczek.

Przemysław Dulęba HO

... [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Ekspresja

Ekspresja, FSE

Tematy