Ekonomika wykł,

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Ekonomika miast i regionów

WYKŁAD 1 – 07 X 2008

Egzamin - test na uzupełnienie

Na wykładzie nie będzie sprawdzana obecność

507D dr M. Czornik

Literatura:

· M. Czornik „Miasto – ekonomiczne aspekty funkcjonowania” wydanie 2

· P. Bury T. Markowski J. Regulski „Podstawy ekonomiki miasta” 1993

· J. Regulski „Ekonomika miasta” 1984

· Broszkiewicz „Podstawy gospodarki miejskiej”

· Markowski „Zarządzenie rozwojem miejskim”

· R. Brol „Ekonomika i zarządzanie rozwojem miejskim”

Jak powstają miasta?

Ewolucyjna koncepcja powstawania miast

1. Plemię

· skłonności do życia w grupach

· oparte o wspólnoty rodowe

· niewolnicy – najniższa siła robocza

· liczyła kilkadziesiąt do kilkuset osób

· wspólny język i religia (porządkuje cały życia)

· odrębność osób z plemienia wobec innych

· zbieractwo -> przechodzenie dalej, na nowy teren, w koło

· z czasem osoba z plemienia zakładała nowe plemię, a nowe plemiona zajmowały większy teren

2. Powstanie rolnictwa

· zaczęto produkować żywność – przestali wędrować, zaczęli budować siedziby w sposób trwały (powstaje architektura, zamiast używania np. namiotów)

· karczowanie lasu -> przewrócenie ziemi -> posadzenie czegoś

3. Powstanie hodowli

· wtedy gdy pożywienia jest dość dla nas i zwierzęcia

4. Wytwarzanie dóbr i produktów nierolniczych

· grupa osób przestaje produkować żywność, by nie było nadmiarów produkcji

· rękodzieła -> przemysł

· pewne produkty powstawały wszędzie (broń) – przeciw dzikim zwierzętom, potem przeciwko sąsiadom

· biżuteria – potrzeba rozmnażania

· drewno – materiał bardzo drogi

5. Technologia wyrobu czegoś

· lider innowacji

· specjalizacja

· istnienie określonych zasobów naturalnych

· określonych produktów zaczęło być więcej, produkcja na zapas, możliwość transportu

6. Spotkania, by wymienić towary

· odbywające się cyklicznie

· w miarę upływu czasu, coraz częstsze

· przemieszczenie producentów nierolniczych do miejsca zbytu -> plac stał się rynkiem -> tak powstało miasto

Cechy miast:

· w miastach nie mieszkają rolnicy

· funkcja wymiany – podstawowa cecha

· handel – funkcja miejska

Później przywożono żywność do miasta i wymieniano na różnego rodzaju towary.

Rynek istnieje dziś tylko wirtualnie

Powiat najstarszym pojęciem jednostki osadniczej.

Miasto + zaplecze rolnicze = pewność, samowystarczalność, niezależność POLIS

WYKŁAD 2 – 21 X 08

Miasto:

· większa jednostka osadnicza grupująca przede wszystkim ludność zatrudnioną w zawodach pozarolniczych (J. Regulski)

o jednostka osadnicza to miasto lub wieś

o miejsce życia i pracy, a nie miejsce przebywania

o miasteczko studenckie to miejsce przebywania ludzi

· aglomeracja w formie punktowej lokalizacji o charakterze nierolniczym (A. Losch)

· gmina miejska, która musi spełniać następujące warunki: odznaczać się przewagą zajęć przemysłowo-handlowych, mieć fortyfikacje, rynek, sądownictwo i prawo lokalne (M. Weber)

o status miasta nie ma takiego znaczenia – większe dotacje unijne dostają wsie

o ziemia w mieście kosztuje więcej niż ziemia na wsi

o działalność usługowa decyduje o rozwoju miast zamiast przemysłowo-handlowej

o rynek w Łodzi i Katowicach nigdy nie powstał, motorem rozwoju miast była kolej

o rynek to przestrzeń publiczna miasta

· przestrzenne uwarunkowania indywidualnych elementów zabudowania środowiska oraz społeczne grupy, działalność gospodarcza i instytucje publiczne (L. Bourne)

WYKŁAD 3 – 28 X 08

Cechy miasta

· zwarte skupisko ludzkie

· znaczny obszar zabudowy

· zróznicowanie zawodowe (społeczna heterogeniczność)

· zróznicowanie zabudowy

· przewaga grup wtórnych nad pierwotnymi

· przewaga kontaktów rzeczowych nad kontaktami osobistymi

· odmienne w stosunku do wsi zarysy demograficzne miejsckich społecznosci

· miejski styl życia ludności

Władza
Miasta – skupiska ludzi wolnych, zawsze musieli między sobą powoływać władzę. Ludzie decydują się na oddanie części swojej wolności w ręce kogoś w imię lepszego dobra, wybieramy władzę, by organizowała nam życie. Atrybutem władzy jest prawo. Pierwszym poziomem władzy jest władza rodzicielska.

Zasada pomocniczości

„Nigdy nie należy powierzać jednostce większej tego, co może zrobić równie wydajnie jednostka mniejsza”

Aspekty

· władza w ogóle, a państwo w szczególności nie powinno przeszkadzać osobom lub grupom społecznym w podejmowaniu ich własnych działań (tzn. możliwie najlepszym używaniu ich energii, wyobraźni, wytrwałości dla dokonania dzieł, przez które same się realizują z pożytkiem dla interesu ogólnego jak i dla interesu partykularnego)

· misją każdej władzy jest pobudzanie, podtrzymywanie, a ostatecznie, w razie potrzeby, uzupełnianie wysiłków tych podmiotów, które są niesamowystarczalne

Władza publiczna

· władza nie powinna stawiać sobie celów innych niż cele istot jej podległych

· jest niezbędna gdyż podległe jej istoty nie są całkowicie samowystarczalne

· stanowi jednak środek oddany do ich wyłącznego użytku

Władza lokalna

· zespół stosunków społecznych typowych dla rządzących i rządzonych, zachodzących w środowisku społecznym ograniczonym terytorialnie i przestrzennie do zorganizowanych społeczności lokalnych. Stanowi konsekwencje procesów decentralizacji władzy w państwie.

· to możliwosć podejmowania decyzji regulujacych zaspokajanie potrzeb lokalnej społeczności a także możność arbitrażu w sytuacjach konfliktu interesów.

Cechy wladzy lokalnej

· zgoda z zasadą podziału władzy – wyróżnia się podmioty uchwałodawcze, wykonawcze, kontrolne

· funkcjonowanie wynika z podziału władzy – nabywanie kompetencji na mocy decyzji władzy zwierzchniej

· miejsce i rola zgodne z z „podziałem od dołu do góry”

· podział kompetencji i zadań jest podziałem „zupełnym” – konkretnie zadania wykonuje jeden podmiot, jest za nie odpowiedzialny (samodzielność kompetencyjna nie wyklucza kontroli)

Samorząd terytorialny – jedna z form decentralizacji administracji, sprawowaną przez odrębne od państwa osoby prawne. Stanowi najbardziej powszechną formę samorządu utworzoną przez społeczność lokalną zamieszkałą na danym terenie, zorganizowaną w terytorialny związek samorządowy. Jest podmiotem odrębnym od państwa, posiada odrębną osobowość prawną i własny wyodrębniony majątek.

Istota samorządności władz lokalnych

· w swych działaniach nie podlegają one żadnemu organowi administracji

· określając możliwości działania gminy jako podstawowej jednoski organizacyjnej samorządu, przyjęta została zasada „kompetencji generalnej w zakresie spraw lokalnych”, co znaczy, iż do zakresu jej działania należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym nie zastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów władzy (odpowiada to „zasadzie substydiarności)

· prawo zabezpiecza określonym grupom społecznym możliwość zarządzania swoimi prawami

· wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez konstytucję ustawy dla innych organów władzy publicznej

WYKŁAD 4 – 04 XI 08

Czynniki miastotwórcze (umożliwiające życie w danym miejscu)

· przyrodnicze

1. woda – początkowo, miasta powstawały nad rzekami, natomiast grody miały studnie.

2. klimat – gdzie pozwalał on na dobre życie, gdzie amplituda nie jest zbyt wysoka – Polska od -20 do +30, Syberia od -70 do +20)

3. budowa geologiczna – trzęsienia ziemi, gleba (z tym wiąże się powstanie kilku wsi [zaplecze rolnicze] oraz miasta między nimi)

4. bogactwa przyrody nieożywionej – szczury, ptaki

5. turystyczne – Zakopane, Gdynia, Gdańsk

· militarne (mury, jednostki wojskowe, artyleria, wykorzystywanie zasobów naturalnych), np. Wenecja – miasto na wodzie, Gdańsk – miasto na wyspie

· gospodarcze (komunikacja – na traktach handlowych (Kalisz), przy brodach (Warszawa), na węglu (Śląsk), hutnictwo (Zabrze), górnictwo (Tarnowskie Góry)

· obyczajowo-prawne (np. K...

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Ekonomika wykł

Ekonomika wykł,

Tematy