Egzegeza perykopy biblijnej(Łk 22, BIBLIA

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

br. Kamil M. Kraciuk CCG

Egzegeza perykopy biblijnej

Modlitwa Jezusa na Górze Oliwnej (Łk 22, 39-46)

A. Perykopa jako fragment literacko-semantyczny.

1. Tekst w języku oryginalnym

39 Kai. evxelqw.n evporeu,qh kata. to. e;qoj eivj to. o;roj tw/n evlaiw/n( hvkolou,qhsan de. auvtw/| kai. oi` maqhtai,Å

40 geno,menoj de. evpi. tou/ to,pou ei=pen auvtoi/j\ proseu,cesqe mh. eivselqei/n eivj peirasmo,nÅ

41 kai. auvto.j avpespa,sqh avpV auvtw/n w`sei. li,qou bolh.n kai. qei.j ta. go,nata proshu,ceto

42 le,gwn\ pa,ter( eiv bou,lei pare,negke tou/to to. poth,rion avpV evmou/\ plh.n mh. to. qe,lhma, mou avlla. to. so.n gine,sqwÅ

43 ÎÎ w;fqh de. auvtw/| a;ggeloj avpV ouvranou/ evniscu,wn auvto,nÅ

44 kai. geno,menoj evn avgwni,a| evktene,steron proshu,ceto\ kai. evge,neto o` i`drw.j auvtou/ w`sei. qro,mboi ai[matoj katabai,nontej evpi. th.n gh/nÅ ÐÐ

45 kai. avnasta.j avpo. th/j proseuch/j evlqw.n pro.j tou.j maqhta.j eu-ren koimwme,nouj auvtou.j avpo. th/j lu,phj(

46 kai. ei=pen auvtoi/j\ ti, kaqeu,deteÈ avnasta,ntej proseu,cesqe( i[na mh. eivse,lqhte eivj peirasmo,n.

2. Tekst w języku polskim

39 Potem wyszedł i udał się, według zwyczaju, na Górę Oliwną; towarzyszyli Mu także uczniowie.

40 Gdy przyszedł na miejsce, rzekł do nich: „Módlcie się, abyście nie ulegli pokusie”.

41 A sam oddalił się od nich na odległość około rzutu kamieniem, padł na kolana i modlił się

42 tymi słowami: «Ojcze, jeśli chcesz, zabierz ode Mnie ten kielich. Wszakże nie moja wola, lecz Twoja niech się stanie»

43 Wtedy ukazał Mu się anioł z nieba i pokrzepiał Go.

44 Pogrążony w udręce, jeszcze usilniej się modlił, a Jego pot był jak gęste krople krwi, sączące się na ziemię.

45 Gdy wstał od modlitwy i przyszedł do uczniów, zastał ich śpiących ze smutku.

46 Rzekł do nich: «Czemu śpicie? Wstańcie i módlcie się, abyście nie ulegli pokusie».

3. Krytyka tekstu.

Pochodzenie wiersza 39 nasuwa pewne wątpliwości, otóż zaimek kai--- – i jest pominięty w kodeksie Watykańskim (B); także w kodeksach z pierwszej ręki, Piśmie 69 z XV w., w wersji Sahidyckiej i Bohairyckiej;

W wersecie 40 czasownik eivselqei/n – wejść w kodeksie Claromontanus (D) użyty jest jako eiselqhte – wejdźcie zaś w Pismach z Rodziny f13 jako empesein. Natomiast brak tego wyrazu w kodeksie Watykańskim (B).

Słowo z kolejnego wiersza (41) proshu,ceto – modlił się w papirusie Bodmera P 75 z XIV-XVw. występuje jako proshuxato, jak również ową lekcję znajdziemy w kodeksach: Synaickim (a), Borgianos (T), Bodlera (G) z X w., także w Pismach: 579 (XII w.), 892 (IX w.), 1241 z XII w., lekcjonarzach 844, posiada go mało rękopisów.

W wierszu 42 kodeksy Claromontanus (D); kodeksy łacińskie (a; c; e; ff2) dokonują zmiany szyku wyrazowego: niejako dzieląc go na pół i przestawiają „na odwrót” drugą połowę stawiają przed pierwszą częścią. Różne warianty przejawia słowo pare,negke – odwróć, w kodeksach: Moskiewskim (K) i Lyońskim (L), rodzinie pism f13, oraz w kodeksach 579, 892, 2542 przyjmuje końcówkę -evgkai; końcówkę -egkei/n w kodeksach Aleksandryjskim (A) z V w., Frerianos (W) z IV-V w., Y; przyjętą lekcję do tekstu znajdziemy w papirusie P75, i kodeksach Watykańskim, Claromontanus (D), Borgionos (T), Q i pism z rodziny f1, 1241 oraz lekcjonarzu 844pt.

Tekst wierszy 43-44 zawierają kodeksy: druga „wersja” Synaickiego (a*.2) z IV w., Claromontanus (D); Ferrara (F),; Boernerianus (G),Euthalianus (H), Kodeks Moskiewski (K) z IX w., Lyoński (L) z VIII/IX w., M z IX w., Q z V w., U z IV w., X z X w., a także wszystkie przekłady syryjskie, etiopskie, armeńskie, arabskie, łacińskie przed Hieronimem, i wszystkie rękopisy Wulgaty, Diatessaron Tacjana oraz bardzo wielu Ojców i starożytnych pisarzy kościelnych. Natomiast brakuje ich w kodeksach: pierwszej wersji Synaickiego (a1), Aleksandryjskim (A), Watykańskim (B) z IV w., N z VI w., R z VI w., Borgianus (T) z V w., Frerianos (W) z IV/V w., jak również występuje w niektórych minuskułach. W dziesięciu innych oraz w kodeksach E, S, V wiersze te opatrzone są obelem lub asteryskiem. W kodeksie C oraz w niektórych minuskułach znajdują się te wiersze po Mt 26,39.

Kontynuując rozważania na temat wariantów wiersza 43 przy rzeczowniku ouvranou/ w kodeksach Claromontanus (D), Q, Q, Y znajdziemy rodziajnik tou a nawet przyimek apo.

Wiersz 44 też trzeba by poddać dalszej analizie krytycznej i tak po kai evge,neto kodeksy Claromontanus (D), Lyoński (L) i Q oraz przekład syryjski Harklensis (syh) dodają de, zaś przyjętą lekcję odnajdziemy w kodeksie Synaickim (a*.2) z IV w., kodeksie Y i pismach z rodziny f1. W tej samej „wersji” kodeksu Synaickiego (a*.2) oraz przekładach łacińskich i syryjskich (Peszicie – syp) można także znaleźć wariant słowa katabai,nontej z końcówką -nontoj.

W wersie 45 został dołączony zaimek kai. – i w kodeksie T, a także w piśmie 0171. Wiersz 46 został pominięty w kodeksie Claromontanus (D);

Tło perykopy (pretekst)

a) sytuacja ewangelisty

Tradycja potwierdza lekarski zawód Łukasza. Używa on sporo terminów technicznych z dziedziny medycznej i jest bardzo precyzyjny w opisach np. cierpienia fizycznego Jezusa (qro,mboi ai[matoj – gęste krople krwi),.

Ewangelista pragnie ukazać czytelnikowi cierpienie Jezusa Chrystusa, Boga i człowieka zarazem:

Może ktoś będzie się dziwił, jak to było możliwe, że nasz Zbawiciel Chrystus odczuwał smutek i zmartwienie, skoro naprawdę był Bogiem równym swojemu Wszechmogącemu Ojcu. Z pewnością nie mógłby tego odczuwać, gdyby był Bogiem, a nie byłby równocześnie człowiekiem.

Tak samo używa Łukasz słowa agonia aby określić trwogę i strach Mesjasza, Jego żegnanie się ze światem, ostatnią walkę. Wyrazu tego używa św. Łukasz, lekarz i wnikliwy psycholog, w opisie pobytu Jezusa w Ogrodzie Oliwnym po zakończeniu Ostatniej Wieczerzy.

Tłumacz oddał ów wyraz za pomocą słowa /udręka/ — i zawierają się w nim obydwa znaczenia agonii. Wiemy, że oczekiwanie na cierpienie i wyobrażanie go sobie mogą być straszniejsze niż sam ból. Uczuć tych musiał doświadczać Zbawiciel, który przeżywał w Ogrójcu mękę konania. A jednocześnie — z niezwykłą ostrością i zaciętością — toczyły w Nim walkę dwie natury, ludzka i Boska, a zmagania myśli pozostawiły krwawe ślady na czole Chrystusa.

b) sytuacja Kościoła

Nowo formowany Kościół w osobach dwunastu apostołów także ma duże znaczenie w perykopie o wydarzeniach w Getsemani. Od samego początku działalności Jezusa, podążali za nim Jego uczniowie. Dokądkolwiek był zapraszany Nauczyciel tam też i oni szli. Rodzący się Kościół doświadczał radości przebywania z Panem, uczniowie widzieli jak Mistrz uzdrawiał chromych, wypędzał złe duchy, podnosił z upadku moralnego kobiety cudzołożne, a nawet potrafił nakarmić tłum ludzi. Widzieli Przemienionego Pana na górze Tabor (Łk 9,28-36), jak również przeżywali tryumf Mesjasza podczas wejścia do Miasta Świętego (Łk 19,29-40).

Prawdopodobnie odczuwali świadomość swojego wybraństwa i dumę iż są najbliżej Pana. Bywało, że czasem dochodziło miedzy nimi do sporów o pierwszeństwo (Łk 9,46; 22,24-30). Tak więc widzimy, iż wspólnota, którą opisuje Łukasz była zagrożona wieloma pokusami. Przykładem może być właśnie pragnienie władzy przez apostołów co kategorycznie przeciwstawia się funkcji służebnej kapłaństwa.

Jezus przestrzegał młody Kościół przed prześladowaniem (Łk 21,12-19) i zalecał potrzebę czujności i modlitwy wspólnotowej, nie zwracał się bowiem jednostkowo do uczniów mówiąc „czuwaj i módl się”, ale Czuwajcie i módlcie się w każdym czasie abyście mogli uniknąć tego wszystkiego, co ma nastąpić, i stanąć przed Synem Człowieczym” (Łk 21,36). Tutaj Jezus bardzo wyraźnie podkreślał wymiar wspólnotowy tworzącego się Kościoła.

c) fragment jako punkt wyjścia

Perykopa (Łk 22, 39-46) umiejscowiona jest w Jerozolimie u kresu ostatniej podróży do Miasta Świętego, podczas przygotowania pielgrzymów do obchodzenia świąt Paschy. Jest to ostatnia działalność Pana w tym mieście. Później następują wydarzenia związane z Męką i Zmartwychwstaniem. Zbliżała się uroczystość Przaśników, duchowi przywódcy ludu szukali sposobu aby pozbyć się Mesjasza, więc zawiązali spisek z Judaszem, który był jednym z uczniów Jezusa Chryst...

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Egzegeza perykopy biblijnej(Łk ...

Egzegeza perykopy biblijnej(Łk 22, BIBLIA

Tematy