Egzamin, Farmakologia tekst

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
lCo to jest farmakologia? Odp: Jest to nauka o środkach leczniczych (lekach) i ich działaniu na ustruj. Nazwa pochodzi od słów greckich pharmakon - lek, trucizna i logos – nauka. llDefinicja leku. Odp: Lekiem nazywamy środek leczniczy, któremu nadano odpowiednią postać i który stosuje się w zapobieganiu, rozpoznawaniu bądź leczeniu chorób ludzi i zwierząt.llCzym zajmuje się farmakodynamika? Odp: Jest to nauka o zmianach czynności organizmu pod wpływem leku i o mechanizmie działania leków.llZakres farmakokinetyki. Odp: Farmakokinetyka jest to nauka o losach leku w organizmie, czyli o zmianach stężenia leku we krwi i tkankach jako wypadkowej wchłaniania, wiązania z białkami, przenikania do tkanek, metabolizmu i wydalania.llCo to jest receptura? Odp: Jest to nauka o postaciach leków, ich zapisywaniu i sposobach sporządzania.llPochodzenie i nazwy leków. Odp: Lekiem mogą być substancje i surowce pochodzenia roślinnego, tkanki i narządy zwierzęce lub częściej preparaty galenowe sporządzone z tkanek roślinnych lub zwierzęcych. Obecnie częściej stosuje się leki syntetyczne oraz leki inżynierii genetycznej. Rodzaje nazw leków: chemiczne, tzw. nazwy rodzajowe lub międzynarodowe i zastrzeżone patentem nazwy handlowe (firmowe)llDziałanie przyczynowe i objawowe leków? Odp: Działanie przyczynowe polega na stosowaniu leków w celu usunięcia przyczyny choroby, natomiast gdy nie jesteśmy w stanie usunąć przyczyny staramy się przynajmniej usunąć lub zmniejszyć nasilenie jej objawów chorobowych i działanie takie nazywamy objawowym.llDziałanie antagonistyczne leków. Odp: Jest to przeciwne, różnokierunkowe działanie leków prowadzące do osłabienia lub całkowitego zahamowania ich działania.llDziałanie synergistyczne leków. Odp: Jest to zgodne jednokierunkowe działanie leków na czynność organizmu, przy czym wynik ich działania sumuje się.llMaksymalna dawka tolerowana leku. Odp: Jest to największa dawka nie wywołująca uchwytnych objawów toksycznych.llNa czym polega mechanizm działania leku? Odp: Mechanizmem działania leku nazywamy sposób jego oddziaływania ze składnikami żywego organizmu (komórki, tkanki, czy narządy), w wyniku czego dochodzi do wyzwolenia efektu farmakologicznego. Może być mechanizm biochemiczny (receptorowy) i fizykochemiczny.llLosy leków w organizmie. Odp: Uwalnianie leku w organizmie polega na przechodzeniu substancji leczniczej z postaci leku do roztworu w płynach organizmu. Dzieli się ono na trzy etapy: 1. Rozpad postaci leku, 2. Rozpuszczanie substancji leczniczej, 3. Dyfuzja leku do miejsca wchłaniania.llDrogi wchłaniania leków. Odp: 1. Skóra, 2. Płuca, 3. Błona śluzowa jamy ustnej 4. Błona śluzowa żołądka, 5. Błona śluzowa jelit 6. Błona śluzowa nosa, 7. Błona śluzowa pochwy, 8. Tkanka podskórna, oraz doodbytniczo, dotchawiczo, śródoponowo.llProces wydalania leków z organizmu. Odp: Wydalanie odbywa się z moczem, z żółcią, ze śliną, przez jelita, przez płuca, z potem, z mlekiem matki.llCo to jest interakcja leków? Odp: Wpływ jednego leku na skład, losy w organizmie i działanie drugiego leku nazywamy interakcją leków, która może być: 1. Farmaceutyczna, 2. Farmakodynamiczna, 3. Farmakokinetyczna.llDziałanie niepożądane lekow. Odp: Są to wszystkie niekorzystne efekty działania leków, występujące po dawkach leczniczych. Może ono być nierozerwalnie związane z działaniem głównym lub też może być niezależne od niego.llŚrodki antyseptyczne i odkażające. Odp: Środki antyseptyczne są to środki stosowane na powierzchnię żywych tkanek w celu zabicia drobnoustrojów lub zahamowania ich rozwoju. Mogą one niekiedy powodować podrażnienie tkanek, choć niektóre z nich działają ściągająco i przeciw zapalnie. Środki odkażające (dezynfekcyjne) są to środki stosowane do zabicia drobnoustrojów znajdujących się poza organizmem. llZakres działania sulfonamidów. Odp: Działają przeciwbakteryjnie głównie na: 1. Ziarenkowce Gram dodatnie (paciorkowce, dwoinki zaoalenia płuc, słabiej gronkowce) i Gram ujemne (dwoinki rzeżączki, dwoinki zapalenia opon mózgowo – rdzeniowych), 2. Pałeczki (czerwonki, dżumy, okrężnicy słabiej), 3. Laseczki (wąglika, tężca), 4. Bedsonie (neoriketsje, choroby papuziej, ziarniniaka wenerycznego), 5. Promieniowce promienicy, nokardie.llZasady leczenia sulfonamidami na podstawie wybranych preparatów. Odp: Stosowane najczęściej doustnie (rozpuszczalne w wodzie sole sodowe można podawać dożylnie), krótko działające co 4-6 godz., słabo lub nie wchłaniające się z jelit co 6-8 godz. Sulfonamidy podaje się po jedzeniu, gdyż drażnią błonę śluzową żołądka. Zażywa się z dużą ilością płynów i z zasadami, jak soda oczyszczona, tlenek magnezowy, co zapobiega wykrystalizowaniu ich w drogach moczowych.llNajczęściej stosowane pochodne nitrofuranu. Odp: Nitrofurantoina (Siraliden), Furazolidon (Furazolidon), Nifuroksazyd (Nifuroksazyd), Nitrofural (Nitrofurazon).llChinolony- podział, charakterystyka działania, preparaty. Odp: I generacja – kwas nalidyksowy, kwas oksolinowy, kwas pipemidowy, rozoksacyna. II generacja – (chinolony 1-fluorowe) – norfloksacyna, endoksacyna, pefloksacyna, cyprofloksacyna, efloksacyna. III generacja – (chinolony wielo-fluorowe) – lomefloksacyna, fleroksacyna, temofloksacyna, tosulofloksacyna. Chinolony hamują aktywność gyrazy, odgrywającą istotną rolę w procesie replikacji, transkrypcji i rekombinacji DNA. Są zatem inhibitorami gyrazy. I generacja - Nevigramon, Gramurin, Palin, Eradacin, II generacja – Tarivid, Cipronex, Pefloksacyna, Nolicin, III generacja – Avelox.llAntybiotyki – charakterystyka, podział. Odp: Są to substancje wytwarzane przez żywy organizm, mające w małych stężeniach właściwość hamowania rozwoju drobnoustrojów. Obecnie wiele antybiotyków otrzymywanych jest syntetycznie lub półsyntetycznie. Mogą działać bakteriobójczo lub bakteriostatycznie. W zależności od mechanizmu działania i punktu uchwytu dzielimy je na: uszkadzające strukturę i funkcje ściany komórkowej bakterii, wywołujące zaburzenia funkcji lub biosyntezy ściany komórkowej, hamujące wewnątrzkomórkową biosyntezę białek i kwasów nukleinowych, hamujące inne enzymy istotne w funkcjonowaniu bakterii.llKiedy mówimy o antybiotykooporności. Odp: Mówimy wtedy gdy drobnoustroje są odporne na działanie bakteriostatyczne lub bakteriobójcze antybiotyków.llPenicyliny – charakterystyka, podział, zakres działania. Odp: Penicyliny naturalne są to antybiotyki wytwarzane przez pleśń Penicillium notatum i chrysogenum. Obecnie rozróżniamy penicyliny naturalne, syntetyczne i półsyntetyczne. Działają silnie bakteriobójczo głównie na drobnoustroje Gram dodatnie i Gram ujemne.llZespół Hoigne. Odp: Występuje niekiedy (1-3 / 1000) po podaniu domięśniowym penicyliny prokainowej. Występuje od kilku sek. do 3 min. po podaniu objawiając się niepokojem chorego, lękiem przed śmiercią, zaburzeniami świadomości, widzenia i mowy. Powodem są mikrozatory w naczyniach płuc i mózgu, które powstały na wskutek źle rozpuszczalnego w płynach ustrojowych preparatu penicyliny prokainowej. llPróba uczuleniowa. Odp: Polega na śródskórnym wstrzyknięciu 0,1 ml roztworu Testarpenu – odczynnik pnicyloilopolilizynowy, (jako próbę kontrolną wstrzykuje się śródskórnie 0,1 ml izotonicznego chlorku sodowego). Wynik po 60 min. i jeśli grudka obrzękowa w miejscu wstrzyknięcia przekracza 1 cm oznacza iż pacjent jest uczulony na penicylinę.llAminopenicyliny- charakterystyka, działanie, przykłady. Odp: Półsyntetyczna penicylina o szerokim zakresie działania antybakterylnego, nie wrażliwa na kwas solny (może być stosowana doustnie), rozkładana przez penicylinazę gronkowcową, działa bardzo krótko gdyż słabo wiąże się z białkami. Ampicylin, Pivampicillin, Amoxicillin.llInhibitory penicylinazy – działanie, preparaty zawierające te związki. Odp: Wspomagają efektywność penicylin i cefalosporyn. Należą do nich: Augmentin, Unasyn, Timentin, Tazocin.llCefalosporyny – podział, zakres działania, przykłady. Odp: Są antybiotykami beta-laktamowymi o szerokim zakresie działania przeciw bakteryjnego (bakteriobójczo). I generacja – Sefril, Keflin, Duracef, II generacja – Panclor, Tarcefandol, Biofuroxym, III generacja - Biotraxon, Monaspor, Biocefazon, IV generacja – Cefprom, Axepim.llMonobactamy – Azactam (charakterystyka, opis działania). Odp: Nowa grupa antybiotyków beta-laktamowych zbliżonych chemicznie do penicylin, lecz mających układ jednopierścieniowy (monocykliczny). Budowa ta warunkuje dużą stabilność i oporność na destrukcyjne działanie beta – laktamaz. Stosowane głównie w zakażeniach dróg moczowych, oddechowych i w posocznicach wywołanych drobnoustrojami Gram-ujemnymi. Azactam-ampułki i.v. 1,0-2,0 g co 6-12 godz. oraz i.m. 1,0 g co 8 godz.llKarbopeny-Tienam, Meronem (ch-ka, działanie). Odp: Jest to nowa grupa antybiotyków beta-laktamowych wykazująca łączną skuteczność przeciw bakteryjną penicylin w stosunku do drobnoustrojów Gram-dodatnich, działanie przeciw bakteryjne aminoglikozydów i nowych cefalosporyn w stosunku do Gram-ujemnych oraz skuteczność kindamycyny lub metronidazolu w stosunku do beztlenowców. Preparaty: Tienam (Conet), Meronem(Meropenem).llAntybiotyki Aminoglikozydowe – Streptomycyna, Gentamycyna, Amikacyna. Odp: Większość wytwarzana przez grzyby z grupy promieniowców, nie wchłaniają się z przewodu pokarmowego, wydalane średnio szybko w postaci niezmienionej z moczem, działają bakteriobójczo (hamują biosyntezę białek i kwasów nukleinowych), są toksyczne (powodują uszkodzenie ucha wewnętrznego, nerek i wątroby). Streptomycinum (Streptomycin sulfate) – stosowana i.m. w grużlicy 1,0 g raz dziennie zawsze skojarzoną z innymi lekami przeciw prątkowymi przez 5-7 m-cy. Gentamicin (Garamycin, Gentamycin)-ampułki, Dextramytrex- maść do oczu, Amikacyna – Biodacyna (Amikin, Amikacin).llTetracykliny – Oxyterracyna, Doxycyclinum. Odp: Są to pochodne naftacenu, wyizolowane z różnych gatunków promieniowców, obecnie stosuje się pochodne syntetyczne, wchłaniane łatwo z przewodu pokarmowego, wydalane częściowo zmetabolizowane z żółcią i moczem, działają bakteriostatycznie (hamują biosyntezę białek), wywierają wiele działań nieporządanych, zwłaszcza podrażnienie błony śluzowej przewodu pokarmowego (nudności, wymioty, bóle brzucha, zaburzenia wchłaniania). Oxsyterracyna 3% - Oksytetracyklina – maść 2-3 razy dziennie zewnętrznie. Doxycyclinum – Doxycycline, Vibramycinum – kapsułki oraz ampułki.llAntybiotyki makrolidowe – Erytromycyna, Klacid, Rovamycyna, Rulid, Sumamed. Odp: Wchłaniają się łatwo z przewodu pokarmowego, wydalane głównie przez wątrobę z żółcią, działają bakteriostatycznie (hamowanie biosyntezy białek), są mało toksyczne, stosowane zamiast penicylin w przypadkach nadwrażliwości lub penicylinooporności, często kojarzone z tetracyklinami – działanie synergistyczne. Erytromycyna – Erytromycinum – drażetki, zawiesina, fiolki, maść i płyn. Rovamycyna – Spiramycyna – tabletki. Rulid (Repicin) – roksytromycyna – tabletki. Sumamed - Azitromycyna – tabletki, kapsułki, syrop. Klacid – klarytromycyna – fiolki, tabletki powlekane, zawiesina.llLinkozamidy – Linkomycyna, Klindomycyna ch-ka, działanie. Odp: Działają głównie na drobnoustroje Gram-dodatnie a zwłaszcza oporne na penicyliny i erytromycynę, półsyntetyczna Kindamycyna szczególnie aktywna w stosunku do beztlenowców (zakażenia chirurgiczne i ginekologiczne wywodzące się z jamy brzusznej), wchłaniane z przewodu pokarmowego, łatwo przenikają do tkanek a nawet kości, są mało toksyczne, choć mogą wywołać zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego. Preparaty: Linocin, Dalacin C.llGlikopeptydy – Wankomycyna (spektrum działania). Odp: Działanie przeciw bakteryjne polega na hamowaniu syntezy ściany komórki bakteryjnej, działa głównie na bakterie Gram-dodatnie zwłaszcza gronkowce i paciorkowce. Stosowana jako lek z wybory w rzekomobłoniastym zapaleniu jelit, również w zapaleniu opon mózgowych. Preparaty: Vancocin, Vancomycin.llChloramfenikol – zakres stosowania, działanie niepożądane. Odp: Wyłącznie do stosowania w leczeniu duru brzusznego, paradurów, zakażeń Kliebsiella pneumoniae i Haemophilus influenzae, oraz w ostateczności w zakażeniach gronkowcami opornymi na wszystkie inne antybiotyki – powód – duża toksyczność. Uszkadza układ krwiotwórczy – niedokrwistość aplastyczna, agranulocytoza, trombocytopenia, zaburzenia ze strony układu pokarmowego, nie wolno stosować u dzieci do 3 m.-cy (zespół szarego dziecka – ciężka zapaść)llFusafungina-Bioparokx – charaktwrystyka. Odp: Antybiotyk polipeptydowy o działaniu bakteriostatycznym i przeciw zapalnym. Działa przede wszystkim na ziarenkowce Gram-dodatnie, działa wyłącznie miejscowo – powierzchniowo, nie przenika w głąb błon śluzowych i nie wchłania się do krwi. Sporadycznie wywołuje alergię. Preparat: Bioparox.llAntybiotyki polipeptydowe – Polimyksyny (Colistyn). Odp: Są polipeptydami uzyskanymi z drobnoustroju Bacillus polymyxa, nie wchłaniają się z przewodu pokarmowego, po podaniu pozajelitowym słabo przenikają z krwi do tkanek, wydalane bardzo powoli z moczem i żółcią, działają bakteriobójczo-uszkadzają błonę cytoplazmatyczną bakterii, działają głównie na drobnoustroje Gram-ujemne, są bardzo toksyczne (uszkadzają nerki, układ nerwowy, zaburzają krążenie), stosowane w zakażeniach pałeczką okrężnicy, gronkowcem złocistym. Preparat: Colistin.llLeki przeciwgrzybicze – schemat leczenia grzybic, podział, preparaty. Odp: Rozróżniamy leki przeciw grzybicze stosowane w grzybicach powierzchniowych i układowych. Leczenie miejscowe grzybic powierzchniowych (maści, zasypki, kremy, roztwory) często wspomagamy lekami stosowanymi w leczeniu grzybic układowych. Preparaty leków stosowanych w leczeniu grzybic powierzchniowych: Nystatyna Macmiror complex, Natamycyna Pimafucin. Preparaty leków stosowanych w leczeniu grzybic układowych: Amfoterycyna B Ambisome, Gryzeofulwina Gricin.llLeki przeciwwirusowe. Odp: Wirusy są cząsteczkami nukleoprotein, które mogą żyć tylko wewnątrz komórki gospodarza. Obecnie nie ma środków ,,niszczących” wirusy, a te stosowane w praktyce jedynie zapobiegają zakażeniu przez zahamowanie absorbcji wirusa na powierzchni komórki i zahamowanie jego reprodukcji w komórce. Większość chorób wirusowych leczymy objawowo (leki przeciw gorączkowe, zapobieganie wtórnym zakażeniom). Immunoterapia – wakcynoterapia (aktywna immunizacja organizmu przez podawanie szczepionek), seroterapia (pasywna immunizacja organizmu przez podawanie preparetów gammaglobulin. Immunoglobuliny niespecyficzne – Bioglobulina, Pentaglobin, specyficzne – Cytotec Biotest, Varitect. Terapia interferonem (małocząsteczkowe glikoproteiny wytwarzane przez komórki zakażonego organizmu), leki przeciw herpes – Widarabina Vidarabin, Eperwudyna Hevizos, Acyklowir Hewiran. Leki przeciw retrowirusom – Zydowudyna Azovir, Hivid.llLeczenie gruźlicy – schemat, ch-ka, grupy leków, preparaty. Odp: Leczenie skojarzone czyli równoczesne stosowanie kilku leków przeciw gruźliczych, metoda terapii przerywanej (podawanie leków przeciw gruźliczych przez 8-12 tygodni a następnie samej streptomycyny lub izoniazydu albo ryfampicyny z etambytolem 2 razy w tygodniu. Leki przeciwgruźlicze działają na prątki tuberkulostatycznie lecz podstawowym czynnikiem leczniczym są siły odpornościowe. Grupy i preparaty: Antybiotyki – Streptomycyna, ryfampicyna, wiomycyna. Pochodne kwasu salicylowego – kwas para-aminosalicylowy PAS-Natrium. Hydrazydy i amidy – Izoniazyd, Etionamid. Pochodne etylenobutanolu – Etambutol. Tiosemikarbazony – Tioacetazon, solwoteben. Tiokarbanilidy – Tiokarlid .llLeki parasympatykotoniczne. Odp: llLeki parasympatykolityczne.llLeki sympatykotoniczne.llLeki sympatykolityczne.llLeki b-adrenolityczne-beta blokery.llLeki psychotropowe – podział. Odp: 1. Leki psychodepresyjne-hamujące (neuroleptyki i leki kojące, anksjolityczne) 2. Leki psychoanaleptyczne-pobudzające (psychotoniczne i przeciwdepresyjne). 3. Leki psychodysleptyczne.llNeuroleptyki. Odp: Są to: pochodne fenotiazyny Fenactil, Tisercin, Promazin, pochodne butyroferonu Haloperydol, Droperydol, pochodne benzamidu Sulpiryd.llLeki kojące-pochodne benzodiazepin. Odp: Elenium (draż., amp), Relanium (tabl., zawiesiny, amp.) , Oxazepan (tabl.), Lorafen (draż.).llLeki pobudzające OUN – podział na grupy. Odp: analeptyczne, psychotoniczne, nootropowe, przeciwdepresyjne.llLeki analeptyczne- ch-ka, przykłady. Odp: Są to leki cucące, pobudzające czynność ośrodka oddechowego i naczynio-ruchowego oraz niektóre funkcje intelektualne mózgu. Kofeina Kofex, Glukof, Niketamid Cardiamid.llLeki psychotoniczne. Odp: Są to leki działające pobudzająco na procesy kojarzeniowe, wzmagają aktywność umysłową, doprowadzają do stanów euforii, mocno uzależniają. Amfetamina – zabroniona grupa narkotyków.llLeki nootropowe-opis działania przykłady. Odp: Poprawiają zdolność uczenia, zapamiętywania, koncentracji uwagi, pobudzają psychomotorycznie, zwiększają agresję, popęd płciowy. Piracetam Neotropil (tabl., syrop, amp.), Pirytynol Enerbol-forte (tabl., zawiesina).llLeki przeciwdepresyjne – podział. Odp: Trójcykliczne, Czterocykliczne, Inhibitory MAO, Inhibitory wychwytu serotoniny.llZwiązki trójcykliczne – Odp: Mechanizm działania polega na hamowaniu pobierania zwrotnego (wychwytu), noradrenaliny i serotoniny ze szczeliny synaptycznej. Do działań niepożądanych należą: zahamowanie układu cholinergicznego, zaburzenia ze strony układu krążenia, zaburzenia OUN, pocenie nadmierne, reakcje skórne. Amitruptylina - Amitryptylinium – draż., amp., Doksepina – Doxepin, Poldorin, Sinegan, Imipramina – Imipramin, Anafranil, Opipramol – Pramolan – draż.llZwiązki czterocykliczne. Odp: Mianseryna – blokuje receptory adrenergiczne a2 i 5-HT. Leriwon.llInhibitory MAO. Odp: Monoaminooksydazy poprawiające nastrój. Działanie niepożądane to podniecenie zaburzenia snu, lęk, zgaga, biegunka zaparcia, zawroty głowy, suchość w ustach, zaburzenia widzenia. Meklobemid – Aurorix.l

59. Inhibitory wychwytu serotoniny. Odp: Fluwoksamina – Fewarin hamuje wychwyt zwrotny 5-HT przez neurony mózgowe, nie wpływa na układ noradrenergiczny i cholinergiczny. Fluoksetyna – Prozac, Paroksetyna – Seroxat – tabl., Tianeptyna – Coaxil – tabl.

60. Pochodne kwasu salicylowego. Odp: Salicylany działają: przeciwgoścowo względnie silnie, przeciw zapalnie, przeciwbólowo, przeciwgorączkowo, wydalana kwasu moczowego przez nerki, działają na agregację płytek krwi. Działanie niepożądane: podrażnienie śluzówki żołądka, pewne działanie neurotoksyczne (zawroty i bóle głowy, szum w uszach, czasem upośledzenie słuchu, skaza krwotoczna, uczulenia z tzw. Astmą aspirynozależną, stłuszczenie wątroby. Polopiryna – tabl., Polopiryna C – tabl. mus., Calcypiryna – tabl., Asprokol – tabl.

61. Pochodne pirazolonu. Odp: Są to leki działające przeciwgorączkowo, przeciwzapalnie, przeciwbólowo. Są bardzo toksyczne lecz działają pewnie i silnie. Działania niepożądane to: uczulenia, są mielotoksyczne, wrzodotwórcze, hepatotoksyczne. Piramidonum jest pochodnym Aminofenazonu – tabl., czopki, Metamizol – Pyralginum, Pyralgin, Analgin – tabl., czopki, amp., Fenylbutazon – Butapirazol – draż., amp., czopki, maść.

lParacetamol – ch-ka. Odp: Jest metabolitem fenacetyny i jest toksyczny. Działanie niepożądane to: zaburzenia ze strony układu pokarmowego, przedawkowanie uszkodzenie wątroby i nerek. Przedstawicielami są;llTramadol – opis działania. Odp: Tramal - Tramadol to pochodna cykloheksanolu – kaps., czopki, krople, amp. Działanie niepożądane to zawroty głowy, suchość w jamie ustnej, wymioty, hipotonia ortostatyczna, tachykardia, zaburzenia świadomości.l

64. Pochodne kwasu octowego. Odp: Indometacyna – Metindol – kaps., tabl., amp., maść, Diclofenac – Emulgel, Majamil, Feloran, Olfen – kaps., draż., tabl., czopki.

65. Niesteroidowe leki przeciw zapalne – podział. Odp: Pochodne kwasu octowego, Pochodne kwasu propionowego, Pochodne kwasu enolowego, pochodne kwasu feiloanta, inhibitory COX1 i COX2.

66. Pochodne kwasu propionowego. Odp: Ibuprofen, Naproxen, Profenid.

68. Inhibitory COX2. Odp: ...

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Egzamin

Egzamin, Farmakologia tekst

Tematy