Egzamin SEP do 1kV czesc 2, SEP

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

X. Ochrona przepięciowa

1 Miejsce montażu ograniczników przepięć w napowietrznych sieciach rozdzielczych

1) Linie elektroenergetyczne o napięciu do 1 kV powinny być chronione od przepięć atmosferycznych ogranicznikami przepięć o napięciu znamionowym dobranym do napięcia znamionowego sieci. W sieci 400/230 V napięcie znamionowe ograniczników powinno być nie niższe niż 500 V.

2) Ograniczniki przepięć należy instalować:

a) w liniach napowietrznych — na krańcach linii oraz w taki sposób, aby na każde 0,5 km długości linii przypadał przynajmniej jeden komplet ograniczników,

b) na krańcach linii kablowych — w miejscach przyłączenia do napowietrznych linii elektroenergetycznych,

c) w liniach o napięciu do 1 kV, zasilających instalacje odbiorcze w budynkach.

3) W przypadku wykonania dla budynków przyłącza napowietrznego z zastosowaniem izolatorów dościennych, ograniczniki przepięć powinny być umieszczone w pobliżu tych izolatorów, na zewnątrz budynku. W przypadku innego wykonania przyłącza dla tych budynków, ograniczniki przepięć należy zainstalować na najbliższym słupie linii elektroenergetycznej.

4) Uziemienie ograniczników przepięć powinno być wykonane jako wspólne, w zależności od lokalnych warunków, z uziemieniem:

– przewodu ochronno-neutralnego,

– metalowej powłoki i pancerza kabla,

– instalacji piorunochronnej.

5) Rezystancja (opór czynny) uziemienia ograniczników przepięć nie powinna przekraczać 10 W.

2.Sposoby podłączania ograniczników przepięć w sieci rozdzielczej TN

Ochronę przed przepięciami należy zapewnić poprzez zastosowanie odgromników i ochronny przeciwprzepięciowej. Odgromniki te należy instalować bezpośrednio w złączu lub w rozdzielni głównej. Odgromniki powinny być włączone między każde przewód fazowy i uziom oraz między przewód neutralny N i uziom, jeżeli przewód N nie jest na początku instalacji uziemiony.

UZIOM przedmiot metalowy lub zespół przedmiotów metalowych w ziemi zapewniający z nią połączenie elektryczne.

3. Miejsce instalowania ograniczników przepięć w celu ograniczenia poziomu przepięć

Układy ograniczników powinny być tak dobrane i rozmieszczone, aby:

– poszczególne ograniczniki wytrzymywały bez uszkodzeń najgorsze z możliwych zagrożeń, jakie mogą wystąpić w analizowanej instalacji,

– ograniczały wartości przepięć do wymaganych poziomów,

– występowała właściwa koordynacja energetyczna między układami ograniczników różnych klas,

– ich działanie nie wpływało na pracę innych urządzeń w instalacji elektrycznej.

Zgodnie z tym zakresem działania, tworząc system ochrony przed przepięciami należy:

– dobrać ograniczniki o odpowiednich właściwościach ochronnych,

– optymalnie rozmieścić układy ograniczników przepięć różnych klas,

– poprawnie zamontować ograniczniki przepięć w wybranych miejscach instalacji elektrycznej.

Rozmieszczenie układów ograniczników przepięć różnych klas w zależności od strefy zagrożenia piorunowego oraz kategorii wytrzymałości udarowej chronionych urządzeń przedstawiono na rys. 1.

Dobierając miejsce i sposób montażu układów ograniczników przepięć należy również uwzględnić ich wpływ na pracę innych urządzeń w instalacji elektrycznej i dążyć do jego zminimalizowania lub wyeliminowania.

Ograniczanie spadków napięć na przewodach

Oceniając poziomy przepięć „przedostających” się do instalacji pomimo zastosowania układu ograniczników klasy I, należy uwzględnić nie tylko napięcia obniżone przez ograniczniki i ewentualne spadki napięć na bezpiecznikach, ale również spadki napięć na przewodach łączących te ograniczniki.

Dodatkowe napięcia powstające na przewodach mogą spowodować:

– zniszczenie urządzeń instalowanych w miejscu wprowadzania instalacji do obiektu (np. liczników energii elektrycznej oraz innych

urządzeń o wytrzymałości udarowej 6 kV odpowiadającej wytrzymałości udarowej kategorii IV),

– przeciążenie lub zniszczenie ograniczników kolejnych stopni

ochrony przepięciowej.

W celu zmniejszenia pojawiającego się zagrożenia należy do połączeń ograniczników stosować możliwie najkrótsze przewody. Obecnie pojawiają się zalecenia ograniczenia długości tych przewodów poniżej 0,5 m

W razie trudności z zachowaniem dopuszczalnych odległości lub konieczności wyeliminowania spadków napięć na przewodach jest zalecane stosowanie tzw. połączenia V W takim układzie poziom przepięcia wnikającego do instalacji jest równy spadkowi napięcia na ograniczniku. Stosowane wówczas ograniczniki powinny umożliwiać przyłączenie dwu przewodów do każdego bieguna.

Instalując liczniki energii elektrycznej należy również uwzględnić dynamiczne oddziaływanie między przewodami, w których płynie prąd piorunowy. Uniknięcie takiego zagrożenia wymaga umieszczenia układu ograniczników klasy I przed licznikiem energii elektrycznej co zapobiega jego uszkodzeniu przez prąd udarowy.

4.Dobezpieczanie ograniczników przepięć

W układzie z bezpiecznikiem F1 przy długotrwałym działaniu ogranicznika następuje przerwanie obwodu. Taki układ połączeń jest stosowany jeżeli wartość prądu znamionowego bezpiecznika F1 jest mniejsza od dopuszczalnej wartości prądu. W układach w których wartość prądów bezpiecznika F1 jest większa, zaleca się stosowanie dodatkowych zabezpieczeń w celu zabezpieczenia ogranicznika przed długotrwałym działaniem prądów zwarciowych przez umieszczenie bezpiecznika F2 (połączenie szeregowe) Wartości prądu znamionowego bezpiecznika F2 powinny być miejsze lub równe dopuszczalnej wartości prądów dla wybranego typu ograniczników.

XI. Instalacje elektroenergetyczne w budynkach i obiektach budowlanych o napięciu znamionowym do 1kV

1. Instalacje i obwody odbiorcze

Wymagania stawiane instalacjom elektrycznym w budynkach

Instalacja elektryczna stanowi integralną część wyposażenia budynku i w znacznym stopniu warunkuje jego prawidłową

i bezpieczną eksploatację. Z tego względu instalacje elektryczne powinny być zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby w przewidywanym okresie użytkowania spełniały wymagania dotyczące mocy zapotrzebowanej i pozostawały w pełnej sprawności technicznej, a w odniesieniu do instalacji w budynkach mieszkalnych spełniały również wymagania wynikające z zapewnienia określonego komfortu życia mieszkańców. Podstawowe właściwości techniczne instalacji elektrycznych w budynkach mieszkalnych, powinny być co najmniej takie, aby zapewniały:

- określony stopień niezawodności dostawy energii elektrycznej o jakości właściwej dla zasilanych urządzeń,

- nieuciążliwe i bezpieczne użytkowanie urządzeń elektrycznych, a szczególnie ochronę przed porażeniem prądem elektrycznym, przetężeniami zagrażającymi nadmiernie szybkiemu zużywaniu się instalacji, pożarem, przepięciami łączeniowymi i atmosferycznymi oraz innymi zagrożeniami powodowanymi pracą urządzeń elektrycznych,

- ochronę ludzi i środowiska przed skażeniami i emitowaniem drgań, hałasu, temperatury i pola magnetycznego o wartościach i nateżeniach większych od granicznych dopuszczalnych.

Instalacje elektryczne w budynkach mieszkalnych powinny się charakteryzować takimi właściwościami technicznymi, aby ich użytkownicy mogli korzystać bez ograniczeń z posiadanych urządzeń gospodarstwa domowego, sprzętu RTV, teletechnicznego i innego w przewidywanym okresie eksploatacji instalacji, bez konieczności wykonywania znaczącej jej modernizacji. Jako przeciętny przewidywany okres eksploatacji przyjmuje się zwykle 25 - 30 lat.

Instalacje powinny więc tak zwymiarowane i wykonane, aby mogły sprostać nowym wymaganiom wynikającym ze zmian w wyposażeniu mieszkań w urządzenia elektryczne i zmian warunków i stylu życia mieszkańców.

Aktem prawnym określającym obecnie w Polsce warunki techniczne jakim powinny odpowiadać instalacje elektryczne w budynkach jest znowelizowane Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie [Dz.U.02.75.690 ogłoszony dnia 15 czerwca 2002 r.].

Rozporządzenie to dotyczy wszystkich budynków, nie tylko mieszkalnych, dlatego jego wymagania są określone w sposób dość ogólny, wynikający z szeroko rozumianych warunków bezpieczeństwa. Postanowienia zawarte w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury wymagają niejednokrotnie rozszerzenia bądź komentarza.

Wymagane wyposażenie instalacji elektrycznej [wg. Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r.].

1. W instalacjach elektrycznych należy stosować:

1) złącza instalacji elektrycznej budynku, umożliwiające odłączenie od sieci zasilającej i usytuowane w miejscu

dostępnym dla dozoru i obsługi oraz zabezpieczone przed uszkodzeniami, wpływami atmosferycznymi, a także

ingerencją osób niepowołanych,

2) oddzielny przewód ochronny i neutralny, w obwodach rozdzielczych i odbiorczych,

3) urządzenia ochronne różnicowoprądowe lub odpowiednie do rodzaju i przeznaczenia budynku bądź jego części, inne

środki ochrony przeciwporażeniowej,

4) wyłączniki nadprądowe w obwodach odbiorczych,

5) zasadę selektywności (wybiórczości) zabezpieczeń,

6) przeciwpożarowe wyłączniki prądu,

7) połączenia wyrównawcze główne i miejscowe, łączące przewody ochronne z częściami przewodzącymi innych

instalacji i konstrukcji budynku,

8) zasadę prowadzenia tras przewodów elektrycznych w liniach prostych, równoległych do krawędzi ścian i stropów,

9) przewody elektryczne z żyłami wykonanymi wyłącznie z miedzi, jeżeli ich przekrój nie przekracza 10 mm2,

10) urządzenia ochrony przeciwprzepięciowej.

2. Przeciwpożarowy wyłącznik prądu, odcinający dopływ prądu do wszystkich obwodów, z wyjątkiem obwodów zasilających instalacje i urządzenia, których funkcjonowanie jest niezbędne podczas pożaru, należy stosować w strefach pożarowych o kubaturze przekraczającej 1.000 m3 lub zawierających strefy zagrożone wybuchem.

3. Przeciwpożarowy wyłącznik prądu powinien być umieszczony w pobliżu głównego wejścia do obiektu lub złącza i odpowiednio oznakowany.

4. Odcięcie dopływu prądu przeciwpożarowym wyłącznikiem nie może powodować samoczynnego załączenia drugiego źródła energii elektrycznej, w tym zespołu prądotwórczego, z wyjątkiem źródła zasilającego oświetlenie awaryjne, jeżeli występuje ono w budynku.

Uwagi:

Ad.1) Ważne jest miejsce usytuowania złącza. W większych budynkach przy większej liczbie mieszkań złącze instaluje się w wydzielonym i skutecznie zamykanym pomieszczeniu przyłączowym, do którego wprowadzone są wszystkie przyłącza: wodne cieplne, gazowe, kanalizacyjne itp. W małych budynkach niepodpiwniczonych, przy małej liczbie mieszkań, złącze umieszcza się w szafie przyłączowej, natomiast w budynkach jednorodzinnych - na ścianie kondygnacji przyziemnej lub na granicy posesji, w miejscu dostępnym dla obsługi.

Ad.2) Według normy PN -IEC 60364 rozdzielenie ułożonego na stałe przewodu PEN o przekroju co najmniej 10 mm2 Cu lub 16 mm2 Al na dwa przewody PE oraz N może być wykonane w całej instalacji elektrycznej (poczynając od złącza),

w tym także w obiektach z ważnymi urządzeniami informatycznymi. Jednak zgodnie z normą PN-IEC 60364-4-444:2001 - w obiektach, w których zainstalowano lub przewidziano zainstalowanie ważnych urządzeń informatycznych, należy rozpatrzyć celowość zainstalowania oddzielnych przewodów ochronnych (PE) i przewodów neutralnych (N).

Ponadto osobne przewody PE i N wymagane są w niektórych instalacjach specjalnych objętych częścią 7 normy PN-IEC 60364 - arkusze 700, które zakazują układu TN-C.

Ad.3) Wyłączniki różnicowoprądowe mogą być elementem systemu ochrony przeciwporażeniowej dodatkowej, ochrony przeciwporażeniowej uzupełniającej ochronę przed dotykiem bezpośrednim i/lub ochrony przeciwpożarowej.

Mogą być stosowane w układach TN, TT i IT, co stwarza zupełnie różne sieciowe warunki pracy, wpływa na skuteczność

i na niezawodność ochrony.

Ad.4) Stosowanie wyłączników nadprądowych w obwodach odbiorczych dotyczy instalacji mieszkaniowych oraz biurowych i to raczej tylko w obwodach oświetleniowych i gniazd wtyczkowych. Ponadto zapobiega samowolnym naprawom bezpieczników topikowych.

Ad.7) Główna szyna wyrównawcza z podłączonymi przyłączami i głównymi połączeniami wyrównawczymi powinna się znaleźć w pomieszczeniu lub szafie przyłączowej.

Zalecenia ogólne:

- Jako uziomy instalacji elektrycznej należy wykorzystywać przede wszystkim metalowe konstrukcje budynków, zbrojenia fundamentów i ścian oraz przewodzących prąd instalacji wodociągowych i centralnego ogrzewania, pod warunkiem uzyskania zgody jednostki eksploatującej sieć.

- Instalacja odbiorcza w budynku i w samodzielnym lokalu powinna być wyposażona w urządzenia do pomiaru zużycia energii elektrycznej, usytuowane w miejscu łatwo dostępnym i zabezpieczone przed uszkodzeniami i ingerencją osób niepowołanych.

- W budynku wielorodzinnym liczniki pomiaru zużycia energii elektrycznej należy umieszczać poza lokalami mieszkalnymi, w zamykanych szafkach.

- Prowadzenie instalacji i rozmieszczenie urządzeń elektrycznych w budynku powinno zapewniać bezkolizyjność z innymi instalacjami w zakresie odległości i ich wzajemnego usytuowania.

- Główne pionowe ciągi instalacji elektrycznej w budynku wielorodzinnym, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej należy prowadzić poza mieszkaniami i pomieszczeniami użytkowymi, w wydzielonych kanałach lub szybach instalacyjnych, odpowiadających wymaganiom Polskich Norm.

- Przewody i kable elektryczne należy prowadzić w sposób umożliwiający ich wymianę bez potrzeby naruszania konstrukcji budynku.

- Dopuszcza się prowadzenie przewodów elektrycznych wtynkowych, pod warunkiem pokrycia ich warstwą tynku o grubości co najmniej 5 mm.

- Obwody instalacji elektrycznej w budynku należy prowadzić w obrębie każdego mieszkania lub lokalu użytkowego

1.1. Stosowane przewody instalacyjne

Ogólne zasady doboru przewodów

Istnieje duża różnorodność typów i konstrukcji przewodów, a ich budowę jednoznacznie określają znormalizowane oznaczenia literowe. W poniższej tabeli przedstawiono najczęściej występujące oznaczenia przewodów i przykłady ich oznaczeń.

Podział asortymentowy

elektroenergetyczne instalacje do 1 kV

elektroenergetyczne instalacje powyżej 1 kV

elektroenergetyczne linie napowietrzne gołe i izolowane

szynoprzewody (przewody szynowe)

sterownicze

telekomunikacyjne

komputerowe

specjalne

przewody nawojowe

światłowody

Podział ze względu na budowę

jedno i wielożyłowe

o żyłach aluminiowych i miedzianych

różniące się materiałem i budową izolacji

ekranowane

zbrojone

pojedyncze, parowe, czwórkowe

Budowę i typ przewodów w sposób jednoznaczny określa jego oznaczenie literowe. Oznaczenie przewodu zawiera trzy

części:

- kod literowy, który oznacza konstrukcję przewodu, materiał żyły, rodzaj izolacji i inne szczegóły budowy,

- napięcie znamionowe izolacji,

- liczbę i przekrój żyły.

Oznaczenia literowe budowy przewodów stosowane w Polsce

BUDOWA

OZNACZENIE

Konstrukcja żył

jednodrutowe

wielodrutowe

wielodrutowe giętkie

Materiał żyły

miedź

aluminium

brak

Materiał izolacji lub powłoki

polwinit (PCV)

polwinit samogasnący

polwinit benzenopodobny

polietylen

polietylen usieciowany

polietylen z zaporą przeciwwilgotnościową

polietylen piankowy

guma (oponowy)

Opancerzony

taśma stalowa

taśma stalowa lakierowana

taśma z drutów stalowych okrągłych

taśma z drutów stalowych płaskich

Ftl

Ekranowany

ekran wspólny

pary indywidualne

ekranowane

taśmowy

z drutu

ekw

ekp

ket

eko

Oznaczenia

dodatkowe

wtynkowy

wzmocniona izolacja

ciepłoodporny

płaski

samonośny

niepalny (bezhalogenowy)

...

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Egzamin SEP do 1kV czesc 2

Egzamin SEP do 1kV czesc 2, SEP

Tematy