Ekologiczna uprawa - Åšrodki ...

Ekologiczna uprawa - Środki ochrony roslin, Ogród

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
UWARUNKOWANIA STOSOWANIA
RODKÓW OCHRONY ROLIN
W ROLNICTWIE EKOLOGICZNYM
materia³y dla rolników
Radom 2004
Dodruk wykonano w ramach zadania zleconego MRiRW
zgodnie z decyzj¹ HORre-401-182/04
z dnia 25.06.2004 r.
1
Autorzy:
1. doc. dr hab. Marek Tomalak
2. prof. dr hab. Jerzy J. Lipa
3. mgr Roman Krawczyk
4. dr Marek Korbas
Instytut Ochrony Rolin w Poznaniu
Recenzja: prof. dr hab. Mieczys³aw Górny
Projekt ok³adki: Marek Rz¹sa, RCDRRiOW w Przysieku
© Copyright by: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Wydawca:
Krajowe Centrum Rolnictwa Ekologicznego
- Regionalne Centrum Doradztwa Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich
w Radomiu
ul. Chorzowska 16/18, 26-600 RADOM
tel. +48(48) 365 69 00
e-mail:radom@cdr.gov.pl
www.cdr.gov.pl/radom
Realizacja i druk:
GP RCDRRiOW w Radomiu
ul. Chorzowska 16/18, 26-600 RADOM
tel. +48(48) 365 69 00
e-mail:radom@cdr.gov.pl
www.cdr.gov.pl/radom
ISBN 83-89060-65-5
Nak³ad: 3000 egz.
2
 Spis treci
I. Specyfika za³o¿eñ ochrony rolin w rolnictwie ekologicznym .................... 4
II. Ogólne metody ochrony rolin stosowane w rolnictwie ekologicznym ....... 5
II.1. Dzia³ania maj¹ce na celu ograniczenie wystêpowania chwastów ..... 5
II.2. Dzia³ania maj¹ce na celu ograniczenie wystêpowania chorób ....... 10
II.3. Dzia³ania maj¹ce na celu ograniczenie wystêpowania szkodników ... 12
III. Analiza za³¹cznika nr II Rozporz¹dzenia Rady (EWG) 2092/91 z dnia 24
czerwca 1991 r. w sprawie produkcji ekologicznej produktów rolnych oraz
znakowania produktów rolnych i rodków spo¿ywczych .......................... 16
IV. rodki ochrony rolin zawieraj¹ce substancje biologicznie czynne wymie-
nione w za³¹czniku nr II i dopuszczone do obrotu i stosowania w Polsce
(objête decyzjami do 6 maja 2003) ............................................................. 18
V. Aktualny stan prawny dopuszczania rodków ochrony rolin do obrotu
i stosowania w Polsce, ze szczególnym uwzglêdnieniem rodków biologicz-
nych, biotechnicznych, pochodzenia naturalnego i ¿ywych organizmów ... 29
VI. Aspekty ekonomiczne ................................................................................. 29
VII. Podsumowanie ............................................................................................ 30
3
I. Specyfika za³o¿eñ ochrony rolin w rolnictwie ekologicznym
Szczególn¹ cecha rolnictwa ekologicznego jest kompleksowe traktowanie pro-
cesu produkcji tak, aby dzia³ania w jednym obszarze produkcji rolniczej by³y ci-
le powi¹zane z pozosta³ymi. Dotyczy to równie¿ ochrony rolin, która nie jest
tutaj niezale¿nym elementem cyklu, lecz konsekwencj¹ dzia³añ podejmowanych
na innych etapach produkcji rolinnej i czêsto równie¿ zwierzêcej. G³ównym za³o-
¿eniem ochrony rolin w rolnictwie ekologicznym nie jest zwalczanie chorób
i szkodników, lecz stworzenie odpowiednich warunków dla prawid³owego wzro-
stu rolin, aby czynniki te nie rozwija³y siê w uprawie, lub aby ich wp³yw na plo-
nowanie by³ minimalny. Tak wiec dzia³ania przygotowawcze i profilaktyczne po-
legaj¹ce na doborze odpowiedniego siedliska i agrotechniki, stymulowaniu rolin
do wytwarzania substancji obronnych, przeprowadzaniu zabiegów biotechnicz-
nych oraz na stwarzaniu odpowiednich warunków do rozwoju organizmów po¿y-
tecznych, maj¹ pierwszeñstwo przed dzia³aniami interwencyjnymi. Dzia³ania in-
terwencyjne mog¹ za byæ podejmowane jedynie w ostatecznoci, w przypadku
bezporedniego, istotnego zagro¿enia dla plonów. Nale¿y przy tym pamiêtaæ, ¿e
zarówno stosowane metody, jak i rodki musz¹ byæ zgodne zarówno z zasadami
rolnictwa ekologicznego, jak i istniej¹cymi w kraju przepisami prawnymi doty-
cz¹cymi dopuszczania rodków ochrony rolin do obrotu i stosowania.
W za³o¿eniach ogólnych przyjmuje siê, ¿e w zrównowa¿onych warunkach ro-
dowiska gospodarstwa ekologicznego zagro¿enie upraw ze strony chorób i szkod-
ników powinno byæ niewielkie. Roliny uprawiane na w³aciwym siedlisku reali-
zuj¹ pe³niê swoich mo¿liwoci ¿yciowych, a wysoka bioró¿norodnoæ rodowi-
ska przyczynia siê do ograniczenia rozwoju populacji szkodliwych organizmów
do minimum. Wiadomo jest jednak, ¿e ju¿ same czynniki pogodowe mog¹ okreso-
wo zmieniæ warunki rodowiskowe na szczególnie korzystne dla rozwoju organi-
zmów chorobotwórczych, lub szkodników, powoduj¹c równoczenie os³abienie
wigoru rolin. Ponadto, nale¿y pamiêtaæ, ¿e aktualny udzia³ gospodarstw ekolo-
gicznych w ogólnym krajobrazie rolnictwa jest nadal niewielki. Konsekwencj¹ tego
jest sytuacja, w której stosunkowo niewielkie gospodarstwa ekologiczne otoczone
s¹ ogromnymi obszarami gospodarstw konwencjonalnych. W takim przypadku trud-
no jest powstrzymaæ sta³¹ migracjê szkodników i czynników chorobowych z ota-
czaj¹cych pól na uprawy ekologiczne. Ich naturalny potencja³ obronny mo¿e nie
wytrzymaæ takiego naporu. Dlatego niezbêdne jest przygotowanie rolników do
podejmowania dzia³añ zapewniaj¹cych skuteczn¹ ochronê ich plonów oraz zapo-
znanie ich z dostêpnym arsena³em istniej¹cych rodków mog¹cych znaleæ zasto-
sowanie w tym procesie.
Podstawowe dzia³ania maj¹ce na celu ochronê rolin w gospodarstwach ekolo-
gicznych obejmuj¹: 1. ograniczanie wystêpowania chwastów; 2. ochronê rolin
przed chorobami oraz 3. ochronê rolin przed szkodnikami. Ka¿dy z tych obsza-
rów dysponuje specyficznym dla siebie zakresem rodków.
4
II. Ogólne metody ochrony rolin stosowane w rolnictwie
ekologicznym
II.1. Dzia³ania maj¹ce na celu ograniczenie wystêpowania chwastów
W ekosystemie pól chwasty odgrywaj¹ wa¿n¹ rolê. Urozmaicaj¹ sk³ad bota-
niczny upraw, przyczyniaj¹ siê do zmniejszenia skutków erozji oraz zapobiegaj¹
wyp³ukiwaniu sk³adników mineralnych w g³êbsze warstwy gleby. Z obecnoci¹
chwastów zwi¹zany jest równie¿ rozwój po¿ytecznych organizmów. Chwasty
wystêpuj¹ce w niewielkim nasileniu nie maj¹ szkodliwego wp³ywu na plon. Dla-
tego zachwaszczenie w rolnictwie ekologicznym nale¿y regulowaæ przez kiero-
wanie nasileniem wystêpowania chwastów, a nie przez ich ca³kowite zwalczanie.
W teorii rolnictwa ekologicznego rolina jest chwastem, wtedy gdy ronie w miej-
scu, w którym zaplanowalimy inne przeznaczenie. O zachwaszczeniu mówimy
wówczas, gdy chwast wystêpuje w nadmiarze, to znaczy powy¿ej progu szkodli-
woci. W celu efektywnego kierowania nasileniem wystêpowania chwastów nie-
zbêdne jest zrozumienie miejsca chwastów w biocenozie oraz ich wp³ywu na ro-
linê uprawn¹. Czêsto najprostszy sposób ograniczenia zachwaszczenia polega na
ustaleniu jego przyczyn i ich usuniêciu, a nie na zwalczania objawów.
W rolnictwie ekologicznym kierowanie nasileniem wystêpowania chwastów
realizuje siê poprzez dzia³ania zapobiegawcze i bezporednie metody ograniczaj¹-
ce zachwaszczenie. Zabiegi te dotycz¹ zarazem dzia³añ doranych jak i d³ugoter-
minowych.
Dzia³ania zapobiegawcze polegaj¹ na stosowaniu p³odozmianu, siewu rolin
dobrze zacieniaj¹cych glebê, uprawie rolin odchwaszczaj¹cych, utrzymaniu po-
krycia gleby przez ca³y okres wegetacji przez roliny uprawne lub ció³ki oraz
stosowanie materia³u siewnego wolnego od nasion chwastów. Mówi¹c o bezpo-
rednich metodach ograniczaj¹cych zachwaszczenie nale¿y w szczególnoci wy-
mieniæ stosowanie uprawek mechanicznych, wyrywanie chwastów oraz odchwasz-
czanie p³omieniowe przy u¿yciu specjalistycznych urz¹dzeñ. Dzia³ania zapobie-
gawcze oraz bezporednie metody ograniczaj¹ce zachwaszczenie musz¹ siê wza-
jemnie uzupe³niaæ, a nie wykluczaæ.
Uprawa w p³odozmianie rolin zacieniaj¹cych glebê
P³odozmian jest to dobór i nastêpstwo rolin uprawnych na danym polu zapla-
nowane w okrelonym czasie, dla danego obszaru gospodarstwa. W rolnictwie eko-
logicznym jest kluczowym elementem agrotechniki. W³aciwie zaplanowany pro-
wadzi do ograniczenia wystêpowania chwastów konkurencyjnych dla rolin upraw-
nych oraz do zachowania i podnoszenia ¿yznoci gleby, gwarantuj¹c tym samym
uzyskiwanie zadawalaj¹cych plonów. W rolnictwie ekologicznym zaleca siê sto-
sowanie w produkcji polowej co najmniej czteroletniego p³odozmianu. Powierzch-
nia gleby podczas ca³ego okresu wegetacji powinna byæ przykryta rolinnoci¹,
w szczególnoci plonem g³ównym i miêdzyplonem albo substancj¹ organiczn¹,
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

dietanamase.keep.pl